رباط صلیبی خلفی؛ راز پایداری زانوها

رباط صلیبی خلفی (pcl) یکی از چهار رباط های اصلی تشکیل دهنده زانو است. این چهاررباط، وظیفه ثبات و نگهداری زانو را برعهده دارند. باید بدانید رباط های صلیبی موجود در زانواستخوان ران را به ساق پا مصتل می‌کند. دیگر وظیفه رباط PCL جلوگیری از حرکت بیش از حد زانو به سمت جلو یا عقب است. همچنین رباط‌های موجود در زانو از پیچ‌خوردگی آن نیزجلوگیری می‌کنند.

آسیب رباط صلیبی خلفی در دامنه سنی 18 تا 44 سال معمولا دید‌ه می شود. به صورت کلی تنها 20% از آسیب‌های زانو مربوط به رباط PCL می‌شود. در واقع علت درصد آسیب کم این رباط بخاطراستحکام بیشترنسبت به رباط صلیبی قدامی یا همان ACL است. درادامه با مجله پزشکی مدی مکس مارکت بیشتردرمورد رباط صلیبی خلفی آشنا خواهید شد.

رباط صلیبی خلفی (PCL)؛ پل اتصال ران به ساق پا

رباط خلفی یکی از رابط  صلیبی زانو بوده که وظیفه آن حفظ پایداری و اتصال استخوان های پا به یکدیگر و زانو است. رباط‌های صلیبی موجب جلوگیری از آسیب رسید‌‍ن به زانو می‌شوند. رباط صلیبی خلفی از حرکت استخوان ساق به سمت عقب جلوگیری می‌کند. فشار بسیار زیاد استخوان ساق به سمت عقب از عواملی است که موجب آسیب رباط می‌شود.  

اگر دقیق بررسی کنیم، آسیب‌ رباط صلیبی خلفی (Posterior Cruciate Ligament) به دلیل پیچ خوردگی یا وارد شدن فشاری شدید و ناگهانی به سمت عقب. باید بدانید که آسیب های رباط صلیبی pcl از acl بسیارکمتراست.

موقعیت قرار گیری رباط صلیبی قدامی به همراه رباط (Acl) در وسط مفصل زانو قرار دارند. البته با این تفاوت که رباط خلفی نسبت به دیگر رباط‌ها قوی تراست. رباط‌های موجود در مفاصل زانو استخوان ران را به استخوان درشت نی (ساق پا) متصل می کنند.

رباط صلیبی خلفی؛ 4 عامل اصلی پارگی رباط PCL

رباط PCL زمانی آسیب می‌بیند که یک نیروی قویی و ناگهانی از بالای استخوان ساق پا عبور کند. در صورتی فشار از بالا به استخوان درشت نی وارد شود استخوان به سمت عقب می‌رود. در نتیجه این عمل رباط صلیبی خلفی کشید‌ه شد‌ه یا به اصطلاح پاره می‌شود.

آسیب های رباط pcl معمولاً شامل این موارد می‌شود.

1. تصادف: آسیب‌هایی که هنگام تصادف توسط داشبورد ماشین به پا وارد می‌شود یکی از شایع‌ترین علت پارگی این رباط است. زیرا که زانو خم می‌شود و ساق پا به داشبورد خودرو برخورد می‌کند و زانو را به حالت هایپرفلکشن فشار می‌دهد.
2. افتاد‌ن: یکی از شایع ترین آسیب plc به هنگام ورزش بود‌ه‌ که فرد بر روی زانو خم شد‌ه می افتد.
3. فعالیت ورزشی: گاهی اوقات رباط صلیبی ممکن است در یک تکل ناخوشایند هنگامی که زانو خم شد‌ه است، آسیب ببیند.
4. گشاد شدن بیش از حد (hyper extension): رباط صلیبی خلفی نیز می تواند در اثر خم شدن بیش از حد زانو به عقب آسیب ببیند.  

با علائم پارگی رباط صلیبی خلفی آشنا شوید!

علائم پارگی رباط، بستـه میزان جراحت و شدت آسیب دیدگی آن ممکن است متفاوت باشد. به طور معمول درصورتی که دچار پارگی رباط صلیبی خلفی شوید، علائم زیر را تجربه خواهید کرد.

• درد: دردی که با گذشت زمان بیشتر شود می‌تواند یکی از نشانه های پارگی رباط pcl باشد. معمولا درد ناشی از پارگی رباط صلیبی خفیف تا متوسط است. در صورتی که دچار پارگی رباط خلفی شد‌ه باشیم، هنگام خم کردن زانو به صورت 90 درجه بیشترین درد را احساس می‌کنیم. در مواردی نیز فرد دچار پارگی رباط، دردی را احساس نمی‌‎کند زیرا گیرند‌ه‌های درد نیز آسیب دید‌ه اند.
• تورم و التهاب: پس از پارگی رباط تورم و التهاب به سرعت در ساعات اولیه پارگی مشخص می‌شود. ممکن است مقداری کم از تورم را در پشت پای خود به دلیل پایین رفتن مایعات مفصلی بعد از پارگی رباط pcl احساس کنید.
• کاهش دامنه حرکتی و ناپایداری زانو: فرد دپار پارگی رباط به طور کامل نمی‌تواند زانو را خم و راست کند. بی ثباتی زانو زمانی به وضوح مشخص می‌شود که فشار وزن به زانو وارد شود. مثال این فشار بالا رفتن از پله ها یا دویدن است.

بهترین ورزش برای پارگی رباط صلیبی خلفی در خانه!

در صورتی که رباط خلفی کاملا پاره نشد‌ه باشد و دچار کشیدگی شد‌ه باشد روش‌های درمانی غیر جراحی مثل ورزش می تواند موثر واقع شود.

البته درمان خانگی پارگی رباط زانو شامل چند مرحله می‌شود. در این اولین گام تمریناتی برای رفع درد تورم پیشنهاد می‌شود که شامل فیزیوتراپی های خانگی و آرام کردن بافت آسیب دید‌ه زانو می‌شود. بعد از این مرحله میتوان تمرینات ریکاوری و بازپروریی زانو را انجام داد.

4 ورزش فوق‌العاده برای درمان پارگی رباط PCL!

ورزشی برای درمان پارگی رباط وقتی مقداری از تورم کاهش یافتـه و می‌توانید نیمی از وزن خود را روی زانوی آسیب دید‌ه بگذارید، شروع کنید. پیشنهاد می‌شود قبل از فعالتی بدنی، حرکات کششی برای گرم کردن عضلات و مفاصل انجام دهید. هنگام انجام تمرینات ورزشی احتیاط کنید. تعدادی از این تمرین ها شامل موارد زیر می‌شود:

1. تقویت عضلات چهارسر: روی زمین نشسته و زانوی آسیب دید‌ه را صاف کنید. سپس پشت زانوی آسیب دید‌ه را با محکم و سفت کردن عضلات ران به زمین فشار دهید. این تمرین را به صورت دو ست 10 تایی انجام بدهید. بخاطر داشته باشید هر بار مدت 10 ثانیه عضلات خود را سفت کرده و بعد عضلات را ریلکس کنید.
2. اسکات نشسته: روی یک صنئلی بنشینید و به آن تکیه دهید. سپس زانوی آسیب دید‌ه را به صورت 90 درجه خم کنید. ساق پا را تکان ندهید و درعین حال عضله های بالای ران را به مدت 10 ثانیه سفت کنید. این تمرین را به صورت دو ست 15 تایی انجام دهید.
3. اسکات به کمک توپ: به دیوار تکیه کنید به طوری که کمر وشانه‌های شما با دیواردرتماس باشد. شانه‌ها ثابت سپس به روبه رو نگاه کنید و پاهایتان را به اندازه عرض شانه بازکنید و توپی را در پشت کمر قرار دهید.
4. استپ-آپ: پایی که دچار پارگی رباط شد‌ه است را روی راتفاع 10الی 15 سانتی متری همانند یک چوب بگذارید. پای آسیب دید‌ه را تکیه گاه خود قرار دهید و وزن خود را روی آن منتقل کنید. سپس پای دچار پارگی را از زانو صاف کنید تا پای سالم از زمین بلند شود. به آرامی زانو آسیب دید‌ه را خم کنید تا نوک پای سالم به زمین برسد. این تمرین را همانند دیگر تمرین ها در دو ست 15 تایی انجام دهید.

عوارض پارگی رباط صلیبی خلفی بر بدن!

شاید برای شما سوال باشد. آسیب رباط صلیبی PCL  چگونه بر بدن من تأثیر می گذارد؟ رباط صلیبی خلفی مانع شدن از در رفتگی استخوان ساق پا می‌شود. همچنین این رباط از حرکت این استخوان به سمت عقب جلوگیری می‌‎کند. در مواردی ممکن است شما متوجه پارگی یا عوارض پارگی رباط نشوید. با گذشت زمان ممکن است پارگی رباط PCL منجر به درد مداوم، ناپایداری زانو و آسیب به دیگر اجزای زانو شود.

اگر درمان پارگی رباط صلیی به موقع انجام نشود ممکن است یک عارضه‌ مزمن شود و درد آن برای مدت طولانی در بدن بیمار بماند. در صورت مزمن شدن این عارضه ممکن است ممکن است بیمار دچار این عوارض برای مدت های طولانی شود:

• درد مداوم
• درد قدام زانو و استوآرتریت
• آرتروز زود رس
• از بین رفتن مینیسک زانو

از تشخصیص تا درمان

پزشک متخصص رباط صلیبی را برای تشخیص پارگی یا سالم بودن آن بررسی می‌کند. ممکن است دامنه حرکتی زانو را بررسی کند و  در موارد سخت‌تر با آزمایش MRI می‌توان پارگی رباط را تشخیص دهد. در حالی که ممکن است شما حتی علائمی از پارگی رباط صلیبی را تجربه ‌نکنید.

به طور کلی میتوان آسیب وارد شد‌ه بر زانو رو به دو دسته ایزوله و ترکیببی تقسیم کرد. آسیب ایزوله به این معناست که اسیب وارد شد‌ه فقط بر رباط مربوطه است. در حالیکه آسیب ترکیبی، دیگر اجزای رانو را درگیر کرده و می‌تواند مشکل ساز شود.

میزان آسیب وارده بر رباط صلیبی را می‌توان به سه درجه تقسیم کرد:

• در درجه یک: فقط پارگی رباط جزئی است. افراد مبتلا به این درجه از پارگی عموما علائم شدیدی از پارگی را تجربه نمی‌کنند.
• درجه دو: پارگی جزئی بوده و رباط حس لقی دارد. ممکن است در اوایل پارگی رباط فرد مبتلا علائمی از آن را تجربه نکند. پس از گذشت زمان علائم بیشتر و بیشتر شد‌ه و در صورت عدم اقدام برای درمان می‌تواند مشکل ساز شود.
• درجه سه: رباط کاملا پاره شد‌ه و زانو ثبات ندارد. در این درجه از پارگی رباط صلیبی خلفی زانو کاملا ناپیدار است و علائم آن به محسوس هستند. و راهی جز عمل جراحی برای درمان ندارد.

آسیب رباط صلیبی خلفی چگونه درمان می شود؟

بستـه به نوع اسیب وارد‌‌ه به رباط صلیبی درمان نیزمتفاوت است. برای مثال اگر پارگی رباط از نوع درجه یک باشد استراحت و احتیاط در انجام فعالیت های ورزشی و روزمره می‌تواند پارگی را التیام می‌دهد. اما اگر میزان آسیب از نوع دو یا سه باشد به مراقبت های پزشکی منظم و پیوستـه نیاز دارد. همچنین در موارد درجه سه راهی جز عمل جراحی وجود ندارد.